PROFESIONALA NAIZ

Doluan gertatzen den mina ERABATEKOA da, eta horrelakorik ez da gertatzen beste ezein egoeratan: min biologikoa baita (gorputzak min egiten digu), psikologikoa (nortasunak min egiten digu) soziala (gizarteak min egiten du, bai eta gizartearen izaerak ere) eta espirituala (arimak min egiten du). Maite dugun pertsona bat hitzen denean, mingarri zaigu bai iragana, bai oraina, eta bereziki, etorkizuna. Bizitza bere osoan zaigu mingarri.

J. Montoya

HONA FUNTSEZKO IDEIA BATZUK, DOLUAN DIREN PERTSONEI LAGUN EGITEN BADIEZU

Oro har, dolu-prozesua ibiltzen duen pertsonak egoera ahulean jotzen du profesionalarengana, hau da, galdua, nahasia eta zauritua dabil. Eta zalantzaz beterik dago, bai prozesuaz, bai minaz. Zenbaitetan, gainera, dolua blokeatua dauka edo mozorrotua. Horrelako egoera bat ikusita, nola jokatuko dugu zuzen, laguntza eman nahi badugu? Laguntza-eskaria gero eta ugariagoa baita.

Gutxienez hiru arrazoi direla medio ezagutu behar ditu profesionalak doluaren funtsak:

  1. Pertsona mindunek gero eta gehiago jotzen dutelako profesionalengana laguntza eske.
    Doluak eragin larriak izan ditzakeelako jendearen gorputz eta buru osasunarentzat.
    Dolu-prozesuaren garapen normala zertan datzan jakitea oso aringarria izan daitekeelako mindun askorentzat.

Hori dela eta, profesionalak garen aldetik, gomendagarria da zuek halako gogoeta labur bat egitea honako premisa hauen inguruan:

AURRETIAZ BEHAR DIREN BALDINTZAK, DOLUAN DIREN PERTSONEKIN LAN ONA EGITEKO:

  1. Aldez aurretik, zeure hilkortasuna aurrez aurre jarri behar duzu.
  2. Dolu-prozesua zabal ulertu behar duzu eta aurrez zeure galerak moldatu behar dituzu.
  3. Enpatia-gaitasuna izan behar duzu doluan dagoen pertsonarekin maitasunezko sintonia egokia izateko. Horrek esan nahi du bestearen esku jartzeko konpromisoa behar dela, eta gai izatea doluan dagoen pertsonaren anabasari eutsiko dion ontzi baten moduan jarduteko, anabasa horrek gugan gainezka egiten ez duela begiraturik.
  4. Gaitasuna izan beharra dago heriotza, sufrimendu, zalantza eta ezintasunarekiko harreman hurbila toleratzeko.
  5. Teoria eta praktika ongi eta malgutasunez erabiltzeko gaitasuna, eta bestelako jorratze bideak sormenez bilatzeko gaitasuna.
  6. Besteari entzuteko eta egokitasunez erantzuteko gaitasunak egiazki izatea.
  7. Jakin beharra dago zer muga ditugun eta, horren ondorioz, frustrazioaz jakitun izan, elementu bereiztezina baita dolu-prozesu orotan.
  8. Ikuspegi errealista eta distantzia egoki bat mantendu behar ditugu, neurrigabeko identifikaziorik gabe eta neurrigabeko konpromiso emozionalik gabe, eta beti izan behar dugu kontuan pertsona horrek egin behar diola aurre doluari eta haren sufrimenduaren zati handi bat saihestezina dela. Gu haren ondoan egoteak eta gure esku-hartzeak sufrimendua arindu dezakete, baina ez besterik.
  9. Gauza izan behar dugu pertsona mindunaren sufrimendua errespetuz asumitzeko, sufrimendua apaldu gabe gure espektatiben eta intolerantziaren arabera.

Maila teorikoan, eta modu errazean, esaten dugu DOLUA giza erantzun arrunt eta berezkoa dela maite dugun norbaiten galeraren aurrean. Ezaugarri hauek ditu:

  1. Prozesu bat da. Dolua prozesu bat da eta denboran zehar bilakatzen joaten da.
  2. Arrunta da. Norbait edo zerbait galtzen dugun bakoitzean gertatzen da (galera motetan ikusi dugun bezala), harekin lotura bat genuelako.
  3. Dinamikoa da. Pertsonak aldaketak izaten ditu dimentsio guztietan (emozionalak, fisikoak, kognitiboak eta sozialak).
  4. Lotura dauka gizarte-ingurunearekin. Dolua kultur testuinguru jakin batean kokatua dago.
  5. Pertsonala. Pertsona bakoitzak modu ezberdin batez erreakzionatuko du, bere nortasunaren ezaugarriek eraginda.
  6. Aktiboa. Pertsonak eginkizun aktiboa izan behar du bere galera lantzeko.

PROFESIONALA NAIZ

Doluan gertatzen den mina ERABATEKOA da, eta horrelakorik ez da gertatzen beste ezein egoeratan: min biologikoa baita (gorputzak min egiten digu), psikologikoa (nortasunak min egiten digu) soziala (gizarteak min egiten du, bai eta gizartearen izaerak ere) eta espirituala (arimak min egiten du). Maite dugun pertsona bat hitzen denean, mingarri zaigu bai iragana, bai oraina, eta bereziki, etorkizuna. Bizitza bere osoan zaigu mingarri.

J. Montoya

HONA FUNTSEZKO IDEIA BATZUK, DOLUAN DIREN PERTSONEI LAGUN EGITEN BADIEZU

Oro har, dolu-prozesua ibiltzen duen pertsonak egoera ahulean jotzen du profesionalarengana, hau da, galdua, nahasia eta zauritua dabil. Eta zalantzaz beterik dago, bai prozesuaz, bai minaz. Zenbaitetan, gainera, dolua blokeatua dauka edo mozorrotua. Horrelako egoera bat ikusita, nola jokatuko dugu zuzen, laguntza eman nahi badugu? Laguntza-eskaria gero eta ugariagoa baita.

Gutxienez hiru arrazoi direla medio ezagutu behar ditu profesionalak doluaren funtsak:

  1. Pertsona mindunek gero eta gehiago jotzen dutelako profesionalengana laguntza eske.
    Doluak eragin larriak izan ditzakeelako jendearen gorputz eta buru osasunarentzat.
    Dolu-prozesuaren garapen normala zertan datzan jakitea oso aringarria izan daitekeelako mindun askorentzat.

Hori dela eta, profesionalak garen aldetik, gomendagarria da zuek halako gogoeta labur bat egitea honako premisa hauen inguruan:

AURRETIAZ BEHAR DIREN BALDINTZAK, DOLUAN DIREN PERTSONEKIN LAN ONA EGITEKO:

  1. Aldez aurretik, zeure hilkortasuna aurrez aurre jarri behar duzu.
  2. Dolu-prozesua zabal ulertu behar duzu eta aurrez zeure galerak moldatu behar dituzu.
  3. Enpatia-gaitasuna izan behar duzu doluan dagoen pertsonarekin maitasunezko sintonia egokia izateko. Horrek esan nahi du bestearen esku jartzeko konpromisoa behar dela, eta gai izatea doluan dagoen pertsonaren anabasari eutsiko dion ontzi baten moduan jarduteko, anabasa horrek gugan gainezka egiten ez duela begiraturik.
  4. Gaitasuna izan beharra dago heriotza, sufrimendu, zalantza eta ezintasunarekiko harreman hurbila toleratzeko.
  5. Teoria eta praktika ongi eta malgutasunez erabiltzeko gaitasuna, eta bestelako jorratze bideak sormenez bilatzeko gaitasuna.
  6. Besteari entzuteko eta egokitasunez erantzuteko gaitasunak egiazki izatea.
  7. Jakin beharra dago zer muga ditugun eta, horren ondorioz, frustrazioaz jakitun izan, elementu bereiztezina baita dolu-prozesu orotan.
  8. Ikuspegi errealista eta distantzia egoki bat mantendu behar ditugu, neurrigabeko identifikaziorik gabe eta neurrigabeko konpromiso emozionalik gabe, eta beti izan behar dugu kontuan pertsona horrek egin behar diola aurre doluari eta haren sufrimenduaren zati handi bat saihestezina dela. Gu haren ondoan egoteak eta gure esku-hartzeak sufrimendua arindu dezakete, baina ez besterik.
  9. Gauza izan behar dugu pertsona mindunaren sufrimendua errespetuz asumitzeko, sufrimendua apaldu gabe gure espektatiben eta intolerantziaren arabera.

Maila teorikoan, eta modu errazean, esaten dugu DOLUA giza erantzun arrunt eta berezkoa dela maite dugun norbaiten galeraren aurrean. Ezaugarri hauek ditu:

  1. Prozesu bat da. Dolua prozesu bat da eta denboran zehar bilakatzen joaten da.
  2. Arrunta da. Norbait edo zerbait galtzen dugun bakoitzean gertatzen da (galera motetan ikusi dugun bezala), harekin lotura bat genuelako.
  3. Dinamikoa da. Pertsonak aldaketak izaten ditu dimentsio guztietan (emozionalak, fisikoak, kognitiboak eta sozialak).
  4. Lotura dauka gizarte-ingurunearekin. Dolua kultur testuinguru jakin batean kokatua dago.
  5. Pertsonala. Pertsona bakoitzak modu ezberdin batez erreakzionatuko du, bere nortasunaren ezaugarriek eraginda.
  6. Aktiboa. Pertsonak eginkizun aktiboa izan behar du bere galera lantzeko.

OHIKO ZALANTZAK

Doluak eta depresioak ezaugarri objektibo eta subjektibo zehatz batzuk partekatzen dituzte, baina, egia esan, egoera ezberdinak dirudite. Dolua egokitzapeneko prozesua da. Doluaz mintzo gara, zer galdu dugun dakigunean. Horretaz ohartzen gara, egiazko galera bat bizi dugunean, eta esanahi bat aurkitzen diogunean galeraren ondotik bizi dugun tristeziari, gogo-aldarte apalari eta emozioen leherketari. Eta depresioaz, berriz, mintzo gara, pertsona deprimituak zergatik dagoen triste eta gogorik gabe ez dakienean, eta zer galdu duen jakitun ez denean. Esaten du ez dakiela zer duen, ez du arrazoi logikorik aurkitzen egoera horretarako, ez du arrazoirik dagoen bezala sentitzeko. Bere bizipenak ez dira behar bezain esanguratsuak egoera hori azaltzeko.

Gure hitzen bidez esanda…. Dolu-prozesuan, hitzak berak dioen bezala, prozesu bat denez, badago mugimendu bat. Depresioa, ordea, askoz ere estatikoagoa da. Doluan dagoen pertsonarengan, ordea, etengabe aldatzen da gogo-aldartea, eta gorabeherak izaten ditu.

Beren bizitzako pertsona esanguratsu baten galerak eragindako dolu-esperientzia sufritzen duten pertsona gehienek ez dute behar laguntza psikologiko espezializaturik bere onera etortzeko.

Hala ere, pertsona horietako batzuek (%8 eta %10en artean) galera horri loturiko sintomatologia nabarmena izan dezakete, eta horrek dolu konplikatua edo dolu-patologia eragin dezake. Ikerlanek diote osasun mentalean artatutako pertsonen % 30ek dolu konplikatua dutela. Sintoma horiek ezindu egin gaitzakete bizitzarako, eta halakoetan laguntza profesionala behar da.

Era askotako eredu teorikoek proposatzen dute hurbilketa bat doluaren tratamendura. Haien guztien helburua doluan esku hartzeko gida bat proposatzea da. Ereduen artean, batzuek faseen araberako hurbilketak proposatzen dituzte; beste batzuk, berriz, egungoagoak eta integratzaileak dira, eta zereginez eta harremanezko ereduez mintzo dira.

Ez dago diagnosia eta praktika gidatuko dituen esku-hartze eredu argirik. Profesional bakoitzak erosoen zaion eredu terapeutikoa aukeratu eta egin behar du bere; eraginkortasunik handiena lortzeko balioko dion huraxe, alegia. Azken helburua terapia ona egitea baita, lagungarria pertsonak bere bizitza berrantolatu dezan eta esperientzia hori bere bizitza berrian txerta dezan.

Azken buruan, profesionalak aukeratzen duen esparru teorikoak hurbilketa bakoitzaren gauzarik onena eta erabilgarriena txertatu behar du, betiere profesionalaren trebeziak eta une bakoitzean artatzen dugun pertsonaren beharrak kontuan hartuta.

Dolu-prozesua bere osoan zer den ulertu beharra dago, eta ezagutza profesional sakona izan prozesu horrek berarekin dakartzan uneez, pertsona minduna une bakoitzean non dagoen atzemate aldera, eta gure laguntza doluaren lanketa errazten ari ote den argi jakite aldera.

Psikoterapian prestakuntza teoriko ona izatea eta gainbegiratze etengabea guztiz beharrezkoak dira arriskuko doluetan edo dolu konplikatuetan dagoen pertsona laguntzeko, esku hartzeko trebezia erabilgarriak eskuratze aldera, hau da, doluan diren pertsonen behar gero eta handiagoei egokitasunez erantzuteko moduko trebeziak eskuratze aldera.

TRESNAREN BAT

PROFESIONALA BAZARA ETA DOLUAN DAGOEN JENDEA LAGUNTZEN BADUZU, … GOGORATU:

  • Prozesu bakoitza ezberdina da. Hau da, pertsona bakoitzak bere dolua du, bere moduan sentitzen dut mina.

  • Ez saiatu erreskatatzen mina bizi duen norbaiti. Emaiozu denbora, eman ere bere espazioa…

  • Ez esan zer egin behar duen edo zer egin behar ez duen. Badaki; doluan dago, besterik gabe.

  • Ez esan honelako esaldiak: “denborak zauriak sendatzen ditu”. Ez dira lagungarriak.

  • Ederki jakin behar duzu zer den dolu-prozesua, eta halaber, tresnak izan behar dituzu eskura doluan dagoen pertsona laguntzeko. Gauza orok ez baitu balio.

  • Gogoratu: besteak bizi du dolua. Zure lana “harekin egotea” da.

  • Kasu egin eta eguneratu zure egoera emozionala. “Beste batzuentzat, zu “edukiontzia” bazara, zurea nola dagoen jakin behar duzu.

  • Ez epaitu eta ez asmatu besteak zer duen edota zer behar duen. Begiratu doluan dagoen pertsonari bere mina ibiltzeko gai den pertsona bat bezala, bere erritmoan eta bere denboran. Itzul iezaiozu gaitasuna.